Minister Finansów interpretacją ogólną z dnia 21 października 2016 roku (sygn. PS2.8401.2.2016) rozstrzygnął istniejącą wątpliwość odnośnie podatku od nieruchomości wykorzystywanej przez spółkę cywilną.
Jakie były dotychczasowe wątpliwości w odniesieniu do podatku od nieruchomości?
Jak stanowią przepisy (art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych), podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
- właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,
- posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,
- użytkownikami wieczystymi gruntów,
- posiadaczami nieruchomości lub ich części, albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
- wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
- jest bez tytułu prawnego.
Wobec powyższego problem w interpretacji obowiązku podatkowego pojawiał się w odniesieniu do spółki cywilnej, gdy nieruchomość była wykorzystywana w ramach prowadzonej działalności spółki.
Od czego zależała interpretacja przepisów?
Do tej pory interpretacja przepisów zależała od składu orzekającego sądu administracyjnego. W zależności od przyjętych założeń, sądy wskazywały na dwie możliwości:
1) obowiązek uiszczenia podatku od nieruchomości spoczywa solidarnie na wspólnikach spółki cywilnej jako właścicielach majątku;
2) podatnikiem podatku od nieruchomości jest spółka cywilna.
W pierwszym wypadku składy orzekające wskazywały w uzasadnieniu na szczególną konstrukcję spółki cywilnej na gruncie prawa cywilnego, jako stosunku obligacyjnego, a więc umowy pomiędzy wspólnikami co do wspólnego prowadzenia przez nich działalności gospodarczej. Wskazywano również, że spółka nie może być właścicielem, użytkownikiem ani posiadaczem nieruchomości, bowiem cały majątek spółki stanowi majątek wspólników objęty współwłasnością łączną. Ponadto, spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, a żadne obowiązujące przepisy nie przyznają jej również zdolności prawnej, co oznacza, że spółka ta nie jest również tzw. ułomną osobą prawną.
W przypadku, gdy dany skład orzekający przychylał się do stanowiska, że płatnikiem podatku od nieruchomości jest spółka cywilna, w uzasadnieniu opierał się przede wszystkim na racjonalnej wykładni prawa podatkowego. Przyjmowano, że w kontekście wiedzy w przedmiocie unormowań prawa cywilnego w zakresie spółki cywilnej, w tym w szczególności co do własności, współwłasności czy posiadania, ustawodawca posłużyłby się sformułowaniem „wspólnicy spółki cywilnej” lub „wspólnicy spółki niemającej osobowości prawnej”, gdyby chciał objąć zakresem podmiotowym ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wspólników spółki cywilnej a nie samą spółkę. Skoro ustawodawca tego nie uczynił, stanowiąc jednoznacznie o „jednostkach organizacyjnych, w tym spółkach nieposiadających osobowości prawnej”, a tym samym obejmując tym zakresem regulacji również spółki cywilne, należy uznać, że podatnikiem nie są właściciele spółki, a sama spółka.
Jakie zmiany wprowadziło Rozstrzygnięcie Ministra?
Dla zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego w tym zakresie, Minister Finansów postanowił rozstrzygnąć wyżej opisane wątpliwości. Z tego względu wydana została interpretacja ogólna przepisów prawa podatkowego, w której Minister Finansów przychylił się do argumentów prezentowanych przez organy podatkowe, uzasadniających objęcie wspólników spółki cywilnej zakresem podmiotowym podatku od nieruchomości . Minister, w kontekście rozważań nad istotą spółki cywilnej, wskazał, iż spółka cywilna nie jest podatnikiem podatku od nieruchomości, gdyż nie może we własnym imieniu nabywać praw, w tym własności nieruchomości; nie może stać się posiadaczem samoistnym nieruchomości, użytkownikiem wieczystym gruntu ani posiadaczem mienia jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa. Zdaniem Ministra podatnikami podatku od nieruchomości należnego od nieruchomości lub obiektów budowlanych, wniesionych do spółek cywilnych, są natomiast wspólnicy takich spółek, na których solidarnie spoczywa obowiązek uiszczenia podatku od nieruchomości. Podkreślił on również, że solidarna odpowiedzialność wspólników dotyczy wyłącznie nieruchomości wniesionych do spółki lub przez nią nabytych, a nie sytuacji, gdy wspólnik wnosi do spółki wkład w postaci używania nieruchomości. W takim przypadku obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości ciążyć będzie tylko na tym wspólniku, jako wyłącznym właścicielu przedmiotowej nieruchomości.
Solidarna odpowiedzialność wspólników za podatek od nieruchomości – konsekwencje
Wydanie przez Ministra Finansów wskazanej powyżej interpretacji ogólnej może skutkować z jednej strony nadpłatą w podatku od nieruchomości w przypadku spółki cywilnej, a z drugiej – brakiem wywiązania się z obowiązku opłacenia podatku przez wspólników. Tym samym, spółka cywilna, która opłacała podatek od nieruchomości, powinna złożyć do właściwego organu wniosek o zwrot nadpłaty w podatku od nieruchomości, a wspólnicy zobowiązani są wpłacić należne kwoty w całości, wraz z należnymi odsetkami. Praktyka pokaże jednak, jak do zaistniałej sytuacji podejdą organy podatkowe. Istnieje możliwość, że w stosunku do zobowiązań podatkowych powstałych przed wydaniem omawianej interpretacji, wobec dotychczas istniejących wątpliwości przyjęte zostanie, iż zapłata podatku przez jeden z dwóch podmiotów – spółkę lub jej wspólników – stanowić będzie wypełnienie zobowiązania podatkowego.
Autorzy:
Anna Szkudlarek
radca prawny
doradca podatkowy
wspólnik
Karolina Durbacz
prawnik
aplikant radcowski