Czy możliwe było zasiedzenie nieruchomości niepaństwowej w czasach PRL? Jaki jest czas niezbędny do zasiedzenia nieruchomości niepaństwowej znajdującej się w posiadaniu samoistnym przed 1 października 1990 roku?
Analiza
Jednym z elementów niezbędnych do zasiedzenia prawa własności nieruchomości jest odpowiedni upływ czasu, w jakim nieruchomość ta musiała pozostawać w posiadaniu samoistnym podmiotu nie będącego jej właścicielem. W czasach PRL istniały ograniczenia, a następnie od 1 stycznia 1965 r. do 30 września 1990 r. całkowicie wyłączono możliwości zasiedzenia nieruchomości należących do państwa. Zakazem tym nie były więc objęte nieruchomości niepaństwowe, tj. należące do osób prywatnych oraz nieruchomości państwowe, które np. w razie ich sprzedaży utraciły swój państwowy charakter. Termin zasiedzenia rozpoczynał bieg z dniem objęcia nieruchomości niepaństwowej w posiadanie samoistne. W przypadku utarty przez nieruchomość państwową jej państwowego charakteru czas ten rozpoczynał bieg od dnia następnego po tym zdarzenia.
Nabycie prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia następuje z mocy prawa – orzeczenie sądowe stwierdzające zasiedzenie jedynie potwierdza, że ten skutek nastąpił. Utarta i nabycie własności następuje niezależnie od wiedzy i woli dotychczasowego i nowego właściciela nieruchomości. Wraz ze zniesieniem z dniem 1 października 1990 r. ograniczeń dotyczących możliwości zasiedzenia nieruchomości państwowych zostały wydłużone okresy niezbędne do nabycia prawa własności nieruchomości na tej podstawie. Dotychczas do zasiedzenia wystarczał upływ czasu wynoszący dziesięć lat – w razie posiadania nieruchomości w dobrej wierze – lub dwadzieścia lat – gdy posiadanie cechowała zła wiara. Po zmianach terminy te zostały wydłużone o dziesięć lat, do odpowiednio dwudziestu i trzydziestu lat w zależności o dobrej lub złej wiary posiadacza. Jeżeli więc wszystkie warunki zasiedzenia nie były spełnione do dnia 30 września 1990 r. (w tym upływ ówcześnie obowiązujących krótszych terminów niezbędnych do zasiedzenia) okres niezbędny do zasiedzenia nieruchomości wydłużył się o 10 lat.
Wnioski
W czasach PRL do zasiedzenia nieruchomości niepaństwowej niezbędny był upływ czasu, w jakim podmiot posiadał nieruchomość jako posiadacz samoistny, wynoszący 10 lat – w razie jej posiadania w dobrej wierze – lub 20 lat, gdy posiadanie cechowała zła wiara.
W razie utraty przez nieruchomość jej państwowego charakteru czas niezbędny do jej zasiedzenia bieg od dnia następującego po utracie przez nieruchomość tego charakteru.
Z dniem 1 października 1990 r. wydłużeniu uległy terminy niezbędne do zasiedzenia nieruchomości z 10 do 20 lat (gdy posiadanie było oparte na dobrej wierze) i z 20 do 30 lat (gdy posiadanie cechowała zła wiara).
Bieg terminu zasiedzenia nieruchomości niepaństwowej, który nie doprowadził do jej zasiedzenia z mocy prawa do dnia 30 września 1990 r. uległ wydłużeniu o 10 lat, bez względu na dobrą lub złą wiarę jej posiadacza samoistnego.